historia
L’ovra electrica Lumbrein ha entschiet a producir electrizitad igl onn 1919. L’electrificaziun dil tran sport da lenna naven da Silgin a Lumbrein ei stau in dils impuls impurtonts per baghegiar in’atgna ovra electrica. La zentrala cun tuttas apparaturas da direger sesanflava a Mulin. Entochen igl onn 1946 era mo la vischnaunca da Lumbrein colligiada vid la reit. Per naven digl onn 1946 ei era la vischnaunca da Vrin vegnida colligiada cun la reit e furnida cun energia. Quei contract digl onn 1946 ei staus valeivels enteifer 65 onns ed ei per vegnius remplazzaus entras in contract actual igl onn 2011.
Igl onn 1979 ei ina nova zentrala a Schanaus-Sut vegnida erregida. Cun ina nova lingia da pressiun e cun pli bia altezia ha l’atgna producziun saviu vegnir alzada marcantamein. La zentrala veglia a Mulin survescha dapi lu sco staziun da trafo e mesiraziun, zentrala da commando e da repartiziun sco era per l’entira regulaziun dalla reit. Igl onn 1992 ei vegniu installau ina nova e pli moderna turbina cun dapli prestaziun a Schanaus-Sut, aschia ha l’atgna producziun puspei saviu vegnir alzada. Dapi igl onn 2011 producescha la SOEL era electrizitad sur siu agen implont fotovoltaic. Quel sesanfla sin l’alp Staviala Vedra sin 2’000 m.s.m. e ha ina grondezia da 300m2.
Entochen igl onn 1986 ha l’ovra electrica da Lumbrein retratg la forza electrica dalla Patwag cun in transit sur la reit dall’EWBO. Suenter eis ei vegniu serrau giu in contract cun l’EWBO a Glion. Oz produzescha la SOEL entuorn 40% dil consum, ils 60% restonts ston vegnir cumprai en silla fiera libra.
Il fevrer 2011 ei l’ovra electrica vegnida externalisada dalla vischnaunca da Lumbrein. Dapi igl onn 1919, ni dapi 92 onns, ei l’ovra electrica stada en possess dalla vischnaunca da Lumbrein, ed aschia era en possess dils habitonts da nies vitg. La liberalisaziun dil marcau d’energia e las discussiuns sur d’ina fusiun dall’entira Lumnezia romontscha l’entschatta 2009 ein lu era stai ils impuls per reponderar l’organisaziun e la fuorma giuridica dall’ovra electrica da Lumbrein.
Statistica sur dall’atgna producziun
1930 | 66’750 kwu |
1940 | 74’450 kwu |
1950 | 239’770 kwu |
1970 | 233’300 kwu |
1980 | 1’009’384 kwu |
1990 | 877’480 kwu |
1995 | 1’354’568 kwu |
2000 | 1’569’128 kwu |
2005 | 1’452’432 kwu |
2008 | 1’691’056 kwu |
2009 | 1’420’121 kwu |
2010 | 1’581’692 kwu |
2011 | 1’555’597 kwu |
2012 | 1’824’000 kwu |
2013 | 1’538’000 kwu |
2014 | 1’796’000 kwu |
2015 | 1’520’000 kwu |
2016 | 1’445’000 kwu |
2017 | 1’455’000 kwu |
2018 | 1’240’000 kwu |
2019 | 1’641’000 kwu |
2020 | 1’657’000 kwu |
2021 | 1’383’000 kWu |
2022 | 1’222’000 kWu |
2023 | 1’400’000 kWh |